| Επιδόματα (αντί μισθού) και επιδοματολογία από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα |
|
TOY ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΑΚΙΡΗ
Τι κοινό έχουν τα καυσόξυλα, η έγκαιρη προσέλευση, το σήκωμα κεραίας και η …επιμήκυνση του μορίου των αξιωματικών του στρατεύματος; Το ερώτημα είναι προκλητικό όσο και η απάντηση: όλα τα παραπάνω δικαιολογούν μορφές επιδομάτων που χορηγούνται από εργοδότες σε εργαζόμενους για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών των ιδίων και των οικογενειών τους. Πρόκειται, λοιπόν, για κοινωνικές παροχές που αποσκοπούν στην ενσωμάτωση των εργαζομένων στο σχεδιασμό της δράσης της επιχείρησης, ώστε από τη μια να ελαχιστοποιούνται οι τριβές λόγω δυσαρέσκειας στο εσωτερικό της, και από την άλλη να ενστερνιστούν οι εργαζόμενοι τη στρατηγική της εργοδοσίας για κατάκτηση ολοένα και μεγαλύτερου μεριδίου στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, στην Ελλάδα και διεθνώς.Μέχρι πρόσφατα στη χώρα μας, η επιδοματική πολιτική του κράτους και των μεγάλων επιχειρήσεων ήταν αποσπασματική και συχνά δεν είχε άλλη λογική πέραν του να «μπαλώνει» εισοδηματικές τρύπες, να εξασφαλίζει εκλογικές υποστηρίξεις και να επιβάλλει σιγή στο εσωτερικό των επιχειρήσεων προς όφελος της μετοχής. Το συνδικαλιστικό κίνημα δεν είναι εδώ άμοιρο ευθυνών, δεδομένου ότι κινείτο ανάμεσα στις άκρες του εκκρεμούς, μεταξύ δηλαδή κομματικού-κυβερνητικού και συντεχνιακού-εργοδοτικού συνδικαλισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εξάλλου, δεν χρειαζόταν καν κινητοποίηση των συνδικάτων, ιδιαίτερα στη μετεμφυλιακή περίοδο που οι «μακρυθεοδωρικές» ηγεσίες (βλ αντικομμουνιστικός εργοδοτικός-κρατικός συνδικαλισμός) κατέπνιγαν την ελεύθερη έκφραση και διεκδίκηση. Σε τέτοιες περιόδους, λοιπόν, οι εκάστοτε υπουργοί Εργασίας φρόντιζαν σχετικά.
Έτσι, αντί να διεκδικείται από το συνδικαλιστικό κίνημα η γενναία αύξηση των πραγματικών μισθών, που θα ανταποκρινόταν στις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων, οι πάντες αρκούνταν στα «επιδοματάκια» και στα «μπαλώματα», συνθήκη που άλλωστε χαρακτήριζε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει, ως προς αυτά, μια ιδιάζουσα περίπτωση σωματείου, που δραστηριοποιήθηκε τη δεκαετία του ΄80 ως σχετικά αυτόνομο, και αναγκάστηκε να μιλά και να διεκδικεί με όρους επιδομάτων, υποχρεωμένο να λαμβάνει υπόψη του τη συγκεκριμένη κάθε φορά συγκυρία, αλλά και το συνολικό πλαίσιο στο οποίο ξεδιπλωνόταν η δράση του. Πρόκειται για το σωματείο της American Express, όπου μια μεγάλη κινητοποίηση θα λήξει μετά από 22 ημέρες – η πιο μακρόχρονη από τη μεταπολίτευση ως τότε. Μετά την κινητοποίηση αυτή, η διοίκηση θα χορηγήσει τελικά τις παροχές για τις οποίες απεργεί το προσωπικό, και που δεν είναι παρά η εξομοίωση μισθών και επιδομάτων με αυτά των εργαζομένων της Εθνικής, που μάλιστα προβλέπονται από τον Οργανισμό Προσωπικού: αύξηση επιδόματος μικρομίσθων και ενσωμάτωσή του στο βασικό μισθό, όπου ενσωματώθηκε το επίδομα βαθμού, αύξηση επιδομάτων πολυετίας και επιδόματος παιδικής μέριμνας, αναδιάρθρωση προσαυξήσεων, χορήγηση οικογενειακού επιδόματος και επιδόματος τέκνων και στις γυναίκες υπαλλήλους μέχρι το βαθμό του υποτμηματάρχη, χορήγηση επιδόματος βρεφονηπιακού σταθμού στις μητέρες υπαλλήλους και επιδόματος ευθύνης στους προϊσταμένους, υποδιευθυντές και διευθυντές [1]. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επισημανθεί ότι όλα αυτά γίνονται σε πείσμα της θεωρίας περί έκλειψης των απεργιών στον ιδιωτικό τομέα, που εκείνη την περίοδο έχει ήδη αρχίσει να κάνει αισθητή την παρουσία της στον επιστημονικό λόγο. Λίγα χρόνια μετά δε, θα προκύψει η φιλολογία περί επιδομάτων που λανσάρει το περιοδικό Οικονομικός Ταχυδρόμος, με τα περιβόητα «81 επιδόματα» των τραπεζικών υπαλλήλων. Πρόκειται για δημοσιεύματα που δίνουν την εντύπωση ότι ακόμη και ένα μόνο πρόσωπο μπορεί να παίρνει άπειρα επιδόματα και να ζει πλουσιοπάροχα. Διόλου τυχαία, αυτή η φιλολογία περί επιδομάτων και «ρετιρέ» χρησιμοποιείται το 1982 από τον πρωθυπουργό, τότε, Ανδρέα Παπανδρέου, για να συκοφαντηθεί η ΟΤΟΕ και η απεργία των 42 ημερών, στο πλαίσιο μιας λογικής ενίσχυσης του «κοινωνικού αυτοματισμού» που τότε κάνει τα πρώτα βήματά της. Με το ενιαίο μισθολόγιο γινόταν, την περίοδο εκείνη, προσπάθεια εξομάλυνσης της σχέσης επιδομάτων και βασικού μισθού, καθώς και κλεισίματος της μεγάλης ψαλίδας υψηλόμισθων και χαμηλόμισθων. Η θέσπιση του Ενιαίου Μισθολογίου το 1982 ήταν, λοιπόν, αποτέλεσμα αυτής της απεργιακής κινητοποίησης των 42 ημερών. Με τη συμφωνία αυτή (7.7.82) καθιερώθηκαν τρεις κατηγορίες προσωπικού: α) κατηγορία κύριου προσωπικού β) κατηγορία βοηθητικού προσωπικού και γ) κατηγορία προσωπικού καθαριότητας. Εκτός αυτών, η συλλογική σύμβαση προέβλεπε τις εξής ρυθμίσεις: · Ενοποιούνταν τα πλαφόν από 1.1.83 σε ποσοστό 25% Σε άλλους κλάδους, που δεν είχαν την ιδιαίτερη σχέση των τραπεζών με την αγορά, η επιδοματολογία έδινε κι έπαιρνε. Ιδιαίτερα στις ΔΕΚΟ και στις Δημόσιες Υπηρεσίες, όπου η πελατειακή σχέση βουλευτή-ψηφοφόρου και αργότερα κομματικής οργάνωσης-ψηφοφόρου είχε εμπεδωθεί για τα καλά, η κατάσταση είχε φτάσει σε ακραία φαινόμενα. Για να μη μιλήσουμε για τους κλάδους του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας. Σήμερα πια, εν όψει της γενικευμένης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης σε βάρος της ζωντανής εργασίας, τα επιδόματα και οι πάσης φύσεως «πρέπει» να εξαλειφθούν, γιατί αποτελούν βάρη που εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία με στόχο την αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Γίνεται έτσι μια τεράστια προσπάθεια από τις εργοδοσίες, ιδιωτικές και κρατικές, να ενισχύσουν το μεταβλητό μέρος των αμοιβών σε βάρος του σταθερού, ώστε να συνδέεται με την κερδοφορία της επιχείρησης και, με την υιοθεσία ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, του δημοσίου. Όλα αυτά, βέβαια, συμβαδίζουν με την ένταση της οικονομικής κρίσης που οδηγεί στην καταστροφή αντιπαραγωγικών κεφαλαίων και εργαζομένων που πετιούνται στη χωματερή της ανεργίας. Το κρατικοποιημένο συνδικαλιστικό κίνημα της ΠΑΣΟΚικής κυριαρχίας, που έχανε τη μια μάχη οπισθοφυλακών μετά την άλλη, καταρρέει κι αυτό μαζί με τη λογική των επιδομάτων και κάτω από την πίεση των αγανακτισμένων εργαζομένων και των νέων εργατικών σωματείων (κυρίως του κόσμου της επισφαλούς απασχόλησης) [3] που στηρίζονται στη βάση της άμεσης δημοκρατίας και χρησιμοποιούν μέσα αγώνα που ξεφεύγουν από το στενό πλαίσιο της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και του διαδρομισμού. ———- [1] Βλ. Τσακίρης Θανάσης (2006) Ο συνδικαλισμός των εργαζομένων στις τράπεζες στην Ελλάδα (1974-1993) Διδακτορική διατριβή στο ΕΚΠΑ-Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, σελ. 259 |
Σχολιάστε so far
Σχολιάστε
kokkinoprasinodiktyo.wordpress.com 