Την Άνοιξη του 1992, μια ομάδα συντρόφων και συντροφισσών από την αριστερά και την άκρα αριστερά συγκροτούν την Αντιπολεμική Αντιεθνικιστική Συσπείρωση. Είναι η εποχή που η καθολική κρίση του ομοσπονδιακού καθεστώτος και οι εθνικιστικοί ανταγωνισμοί έχουν βάλει την ενιαία Γιουγκοσλαβία σε τροχιά διάλυσης.
Η ομάδα εκδίδει βιβλία, μοιράζει προκηρύξεις, οργανώνει εκδηλώσεις και διεθνείς καμπάνιες, συνδέεται με τους αντιρρησίες συνείδησης, τους χιλιάδες φυγόστρατους, τις φεμινιστικές οργανώσεις της περιοχής… υποστηρίζει, πολιτικά και ιδεολογικά, μια δύσκολη μάχη, ενάντια στον δικό «μας» εθνικισμό, τις πατριωτικές ή ευρωκεντρικές εμμονές της αριστεράς, τον πόλεμο και τον ιμπεριαλισμό.
Εποχές μακεδονικής υστερίας: τον Μάιο του 1992, τέσσερα μέλη της «Συσπείρωσης» καταδικάζονται για το μοίρασμα φυλλαδίου με τίτλο «Οι γειτονικοί λαοί δεν είναι εχθροί μας». Το σκεπτικό της απόφασης, ενδεικτικό του κλίματος: «Διέσπειραν ψευδείς ειδήσεις και φήμες ικανές να επιφέρουν ανησυχίες και φόβο στους πολίτες, να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας και να επιφέρουν διαταραχή στις διεθνείς σχέσεις της χώρας».
Έχει περάσει καιρός από τότε. Στις μέρες μας, τα συλλαλητήρια που ζητούσαν σύνορα με τη Σερβία (διάλυση, δηλαδή, της ΠΓΔΜ) έχουν χάσει την αίγλη τους, αλλά το 66% της κοινής γνώμης στην Ελλάδα ακόμα δεν διανοείται ότι οι γείτονές του θα αποκαλούνται «Μακεδονία», γιατί αυτό είναι αλυτρωτισμός. Την ίδια στιγμή, από ακροδεξιά και μετα-αυριανιστικά έντυπα μέχρι τον φιλοκυβερνητικό τύπο, ιερείς, νομάρχες, υπουργούς και την ίδια την κρατική ΝΕΤ (βλ. δελτίο ειδήσεων 4.5.2008), διαβάζουμε και ακούμε για το «κρατίδιο»… Αυτό, βεβαίως, δεν είναι σωβινισμός, αλλά περήφανη και υπεύθυνη διαχείριση των εθνικών μας θεμάτων.
Πρόσφατη συνέντευξη της υπουργού Εξωτερικών κ. Μπακογιάννη στην «Απογευματινή» εξηγεί πώς έχει η κατάσταση σήμερα: Αν τα Σκόπια συναινέσουν σε κοινά αποδεκτή ονομασία, η Ελλάδα θα δώσει 75 εκατ. ευρώ για οδικό άξονα που θα συνδέει τη γειτονική χώρα με την Ελλάδα και την Ε.Ε., ενώ θα χρηματοδοτήσει επιχειρηματικές μονάδες και θα καταργήσει τη βίζα.
Δεκαέξι χρόνια μετά τις μέρες της μακεδονικής ελληνοφρένειας, δεκαέξι χρόνια από την ίδρυση της βραχύβιας αλλά υποδειγματικής «Συσπείρωσης», η Αντιεθνικιστική Αντιμιλιταριστική Πρωτοβουλία πιάνει το νήμα της διεθνιστικής αλληλεγγύης καλώντας στην πόλη των Σκοπίων, από κοινού με οργανώσεις της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, σε μια συνάντηση ενάντια στο ΝΑΤΟ, τον μιλιταρισμό και τον εθνικισμό (το κάλεσμα δημοσιεύεται στη «Αυγή» της 11/5/08, στη σελίδα 26).
Τι προσπαθούμε να κάνουμε μ’ αυτήν την πρωτοβουλία; Τίποτα περισσότερο από αυτό που έκανε ανέκαθεν η αριστερά στις καλύτερες μέρες της, όταν επρόκειτο για τα «εθνικά»: ψάχνουμε τους συντρόφους μας, τους δικούς μας ανθρώπους. Πάμε να συναντήσουμε και να ακούσουμε αυτούς που πασχίζουν για την ειρήνη, την αλληλεγγύη και την πολυεθνική συμβίωση στη γειτονιά μας, που υποφέρουν από τον δικό «τους» εθνικισμό, που δεν είναι αρκετά πατριώτες για να σκοτώσουν για την πατρίδα τους, που αντιπαλεύουν την καταπίεση των μειονοτήτων και απεχθάνονται το ΝΑΤΟ.

Πάμε, όμως, και να τους μιλήσουμε. Να τους πούμε ότι, όπως αυτοί, έτσι και εμείς δεν αναζητούμε τα φυλετικά μας ίχνη στον Βουκεφάλα, δεν μας αρέσει που είμαστε στο ΝΑΤΟ, δεν θέλουμε να ξεχάσουμε την ελληνική υπογραφή στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του ’99, δεν κάνουμε τα στραβά μάτια στη λεηλασία της περιοχής απ’ το ελληνικό κεφάλαιο. Να τους πούμε για τους πρόσφυγες του Εμφυλίου που δεν μπορούν να επιστρέψουν στην Ελλάδα, γιατί η άλλη όψη του εθνικισμού είναι ο αντικομμουνισμός και γιατί το ελληνικό κράτος δεν ξέκοψε ακόμα απ’ το μετεμφυλιακό παρελθόν του. Να τους πούμε ότι η συμπληρωματικότητα των αντίπαλων εθνικισμών μάς επιβάλλει να είμαστε μαζί τους όντας εναντίον της δικής μας εθνικής κομπορρημοσύνης. Να τους πούμε, τέλος, ότι, χωρίς την αλληλεγγύη μας, την τρυφερότητα των λαών, καθένας είναι μόνος του σε δύσκολες μέρες.

Το ερχόμενο Σάββατο να είμαστε πολλές και πολλοί, για να ακουστούμε δυνατότερα.

Ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΛΑΣΚΟΥ

Διαβάζω στο πρωτοσέλιδο του «Στόχου»: «Εκδρομή του ΣΥΡΙΖΑ στη … “Μακεδονία”». Η «ανάλυση» που ακολουθεί εξηγεί για ποιο λόγο αξίζει κρεμάλα στους γενίτσαρους της ριζοσπαστικής αριστεράς. Στην πραγματικότητα έχουμε την έκφραση μιας μόνιμης πρακτικής των φασιστών, που αναγορεύει σε κύριο αντίπαλο τη δική μας αριστερά, αδιαφορώντας ολοκληρωτικά π.χ. για το ΚΚΕ. Δεν είναι τυχαίο πως στο ίδιο πρωτοσέλιδο ο δεύτερος σε μέγεθος τίτλος είναι: «Γκρεμοτσακίζεται το Αμερικανάκι», όπου το Αμερικανάκι είναι … ο Αλέξης Τσίπρας, για τον οποίο, υποτίθεται, έχει ξεκινήσει η περίοδος της δημοσκοπικής και πολιτικής … τσουλήθρας.

Είναι περιττό, βέβαια, να πω πως αυτή η «στοχο»ποίηση της δικής μας αριστεράς δεν μπορεί παρά να εκλαμβάνεται ως ιδιαιτέρως τιμητική. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να επισημάνουμε πως η τιμή που μας γίνεται δεν μας αξίζει απολύτως. Θέλω να πω, δυστυχώς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει μεγάλη σχέση με την αντιμιλιταριστική –αντινατοϊκή εκδήλωση της 17^ης Μαΐου στα Σκόπια που συνδιοργανώνεται από συλλογικότητες των δύο χωρών. Θα μου πείτε, ο ΣΥΡΙΖΑ με το σύνολο των συνιστωσών του μπορεί να μη συμφωνεί με σημεία του πλαισίου μέσα στο οποίο πραγματοποιείται η εκδήλωση, με διατυπώσεις του καλέσματος ή με ό,τι άλλο. Μπορώ να συμφωνήσω –όχι επί της ουσίας, αλλά επί της διαδικασίας. Το θέμα, όμως, είναι πως αυτά θα μπορούσαν με τη συμμετοχή του να διαμορφωθούν κατάλληλα, ώστε να υπηρετείται το μέγιστο και κανείς να μην αισθάνεται … άσχημα. Το θέμα, δηλαδή, είναι πως αν το παίρναμε όσο ζεστά έπρεπε στην ώρα του θα μπορούσαμε να ρυθμίσουμε κατάλληλα και τα αισθήματα όλων μας. Έτσι, χάσαμε, κατά τη γνώμη μου, την πιθανότητα να δημιουργήσουμε ένα μείζον πολιτικό γεγονός, που θα υπηρετούσε την πολιτική μας, αυτή της αλληλεγγύης μεταξύ των γειτονικών λαών μέσα από την ανάληψη πρωτοβουλιών βάσης.

Τώρα δεν έχουμε παρά να προσμένουμε τα αποτελέσματα αυτού που ήδη γίνεται ελπίζοντας στη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία του. Στο άμεσο μέλλον, ωστόσο, θα πρέπει να το πάρουμε θερμότερα. Δεν σκοπεύω να υποδείξω τις ακριβείς ενέργειες, ούτε τις κατάλληλες διατυπώσεις εδώ. Αυτό για το οποίο είμαι βέβαιος είναι πως η πολιτική μας στο μακεδονικό, εν πολλοίς σε συνέργεια με το εθνικό τόξο στο μέτρο που στα ουσιώδη δεν φροντίσαμε να διακριθούμε, δημιουργεί μεγάλα προβλήματα. Μαζί με τα άλλα, «διαπαιδαγωγεί» και τον ίδιο τον κόσμο, που μας στηρίζει και ενδιαφέρεται για το πολιτικό μας χώρο, εσφαλμένα. Πρόκειται για τις επιπτώσεις σε αυτό που ονομάζω στον τίτλο «Μακεδονική δυσανεξία». Έχοντας αρκετή εμπειρία από περιοχές της Βόρειας Ελλάδας –εκτός Θεσσαλονίκης- ξέρω πόσο δύσκολο είναι για συντρόφους μας εκεί να διαχειριστούν το θέμα στην ίδια την καθημερινότητά του. Και καθόλου δεν νομίζω πως η μέχρι τώρα πολιτική μας τους βοηθάει από την άποψη αυτή. Δεν φτιάχνει, θα μπορούσα να πω, ισχυρό ριζοσπαστικό «φρόνημα».

Αντιθέτως, όσο κι αν φαίνεται σε πολλούς παράδοξο, ενέργειες όπως αυτή που πραγματοποιείται το διήμερο στα Σκόπια, αν τις δουλέψουμε κατάλληλα, θα υπηρετήσουν τους στόχους που γενικά διακηρύσσουμε συνεχώς. Γιατί, όπως είναι γνωστό, δεν υπάρχει καλύτερη ιδεολογική δουλειά από την πρακτική δουλειά. Ας το κάνουμε από δω και πέρα, αφού αποδώσουμε την πρέπουσα τιμή στις συντρόφισσες και τους συντρόφους που ξεκίνησαν ήδη. Οργανωμένα, παίρνοντας υπόψη όσα πρέπει να ληφθούν υπόψη, αλλά να το κάνουμε.