ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΑΠΕΡΓΗ

Λίγες μέρες πριν αντιπροσωπεία του Κόμματος Ευρωπαικής Αριστεράς (ΚΕΑ) με συμμετοχή του ΣΥΝ (η βουλευτίνα Άννα Φιλίνη)  επισκέφθηκε τη Κίνα μετά από επίσημη πρόσκληση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Πενήντα δύο πολίτες- μέλη του ΣΥΝ, μέλη συνιστωσών του Συ.Ριζ.Α., ανέντακτοι, συνδικαλιστές κλπ – δημοσιεύσαμε άρθρο στην «Αυγή» και νωρίτερα στην «Εποχή», με το οποίο χαρακτηρίσαμε την επίσκεψη αυτή ως «επίσκεψη –σκάνδαλο που θίγει την αξιοπρέπεια και τις αξίες που υποτίθεται ότι πρεσβεύει η ανανεωτική και δημοκρατική, ριζοσπαστική Αριστερά και, γι’ αυτό, αποτελεί ντροπή και στίγμα η συμμετοχή του ΣΥΝ σε μια τέτοια επίσκεψη». Το  κεντρικό σκεπτικό της αντίθεσής μας βασίζεται στην εκτίμηση ότι «η επίσκεψη αυτή προσφέρει, με τον πιο ντροπιαστικό τρόπο, αριστερό άλλοθι στην εγκληματική, ολιγαρχική  νομενκλατούρα του ΚΚ Κίνας, μια γραφειοκρατική –με την έννοια της ταξικής κατηγορίας-  ηγετική ελίτ ολοκληρωτικών πρακτικών που καμώνεται με τις πλάτες των ΗΠΑ και άλλων δυτικών ότι δημιουργεί τη νέα αναδυόμενη  υπερδύναμη υπό το κέλυφος (κενό περιεχομένου) του  δήθεν «σοσιαλισμού της αγοράς».

Η σημερινή Κίνα αποτελεί, στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, τη νέα αναδυόμενη υπερδύναμη, αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης που συνιστούν, σε μια πρώτη, επιφανειακή ματιά, ένα οικονομικό θαύμα υπό τη σκέπη μάλιστα ενός ψευτοκομμουνιστικού, όπως θα δείξω παρακάτω, καθεστώτος. Το υποτιθέμενο «θαύμα» της Κίνας κοστίζει, όμως, πολύ ακριβά στους ανθρώπους καθώς οι εσωτερικοί μετανάστες, που προέρχονται από τις αγροτικές περιοχές και καταλήγουν στις πόλεις, υφίστανται κάποιες από τις χειρότερες μορφές κακομεταχείρισης στον χώρο εργασίας. Άλλωστε, το πρόσφατο διατροφικό σκάνδαλο στη Κίνα με την μελαμίνη στο γάλα αποδεικνύει με το πιο εφιαλτικό τρόπο ότι μιλάμε για έναν άγριο, χωρίς έλεος, κρατικό καπιταλισμό που βασιλεύουν το χρήμα και το κέρδος χωρίς φραγμούς.

Τα εκατομμύρια των εσωτερικών μεταναστών που τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Είναι αποκλεισμένοι από το σύστημα υγείας και από το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, ζουν στοιβαγμένοι σε απαράδεκτες συνθήκες και πέφτουν,συστηματικά,θύματα ακραίας εργασιακής εκμετάλλευσης. Αντιμετωπίζουν έντονες διακρίσεις από τους κυβερνητικούς κανονισμούς σε κάθε τομέα, σχεδόν, της καθημερινότητάς τους.  Τους αρνούνται τις στεγαστικές διευκολύνσεις και την ασφάλιση υγείας που δικαιούνται οι μόνιμοι κάτοικοι των αστικών περιοχών και τα παιδιά τους συχνά αποκλείονται στην πράξη από τη δημόσια εκπαίδευση.

Εκτιμάται ότι τα τελευταία χρόνια, 150 – 200 εκατομμύρια εργαζόμενοι, που προέρχονται από αγροτικές περιοχές, έχουν μετακομίσει στις πόλεις αναζητώντας εργασία. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί την ερχόμενη δεκαετία. Σε μερικές πόλεις αποτελούν την πλειονότητα των κατοίκων.Οι εσωτερικοί μετανάστες είναι υποχρεωμένοι να εγγράφονται ως προσωρινοί κάτοικοι στα μητρώα των τοπικών αρχών, σύμφωνα με το σύστημα καταγραφής των νοικοκυριών χουκόου. Όσοι καταφέρνουν να ολοκληρώσουν τη συχνά επίπονη διαδικασία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις στη στέγαση, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και την εργασία με βάση τον προσωρινό χαρακτήρα της νομικής τους υπόστασης. Πολλοί είναι εκείνοι που δεν καταφέρνουν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία και που καταλήγουν να μην έχουν νομική υπόσταση, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους σε εκμετάλλευση από την αστυνομία, τους ιδιοκτήτες των κατοικιών τους, τους εργοδότες τους και τους ντόπιους κατοίκους.

Οι εργοδότες χρησιμοποιούν διάφορες τακτικές για να αποτρέψουν την παραίτηση των εργαζομένων τους. Συνήθως χρωστούν μισθούς, που σημαίνει ότι όσοι παραιτούνται χάνουν τα δεδουλευμένα τουλάχιστον δύο ή τριών μηνών. Η εργοδοσία συχνά παρακρατεί εσκεμμένα τους μισθούς πριν από την κινέζικη πρωτοχρονιά για να εξασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι θα επιστρέψουν στις δουλειές τους μετά τις γιορτές, με αποτέλεσμα εκατομμύρια μετανάστες να μην μπορούν να αγοράσουν σιδηροδρομικό εισιτήριο για να περάσουν τις γιορτές στα σπίτια τους. Τέτοιου είδους τακτικές δίνουν τη δυνατότητα στους εργοδότες να αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη έλλειψη εργατικού δυναμικού χωρίς να αναγκάζονται να αυξήσουν τους μισθούς. Αυτό εξηγεί γιατί, ενώ υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού, δεν έχουν γίνει ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς, όπως θα περίμενε κανείς σε φυσιολογικές συνθήκες αγοράς. Ένα παράδειγμα από τις εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας αρκεί: Μία μετανάστρια, η κ. Ζανγκ, εικοσιενός ετών, δούλευε σε ένα εργοστάσιο ρούχων στα περίχωρα του Πεκίνου. Οι εργάτες είχαν να πληρωθούν 3 μήνες και αποφάσισαν να φύγουν για να σταματήσουν να χάνουν χρήματα. Όμως, τους κλείδωσαν μέσα στο εργοστάσιο (!!) και έπρεπε να έχουν ειδική άδεια για να βγουν έξω. Στο τέλος, ένας έκλεψε το κλειδί της πύλης και έφυγαν μαζικά ώστε να μην μπορεί να τους συγκρατήσει ο φρουρός. Η κ. Ζανγκ αφηγήθηκε ότι «Εκείνη τη στιγμή χαρήκαμε πολύ που τα καταφέραμε… Στην πραγματικότητα, είχαμε ανθρώπους στην ομάδα μας που έχασαν μισθούς τεσσάρων μηνών.»

Παράλληλα, εκατομμύρια παιδιά εσωτερικών μεταναστών επηρεάζονται άμεσα καθώς παλεύουν να αποκτήσουν παιδεία της προκοπής. Σε πολλές περιοχές ουσιαστικά αποκλείονται από τα δημόσια σχολεία, είτε επειδή οι γονείς τους δεν έχουν καταφέρει να εγγραφούν στο σύστημα χουκόου, είτε εξαιτίας των χρεώσεων που επιβάλλονται αποκλειστικά στα παιδιά εσωτερικών μεταναστών, είτε εξαιτίας των υψηλών σχολικών διδάκτρων .

Οι υπερσύγχρονες ολυμπιακές εγκαταστάσεις και οι δεκάδες ουρανοξύστες που υψώθηκαν τα τελευταία χρόνια στο μολυσμένο ουρανό του Πεκίνου κατασκευάστηκαν από εξαθλιωμένους εσωτερικούς μετανάστες, το καθεστώς των οποίων λίγο διαφέρει από εκείνο των σκλάβων. Η διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση Human Rights Watch κατήγγειλε ότι οι εργάτες δεν είχαν ασφάλιση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και έπαιρναν απελπιστικά χαμηλά μεροκάματα, ακόμη και για τα τριτοκοσμικά δεδομένα. Αν και ο νόμος ορίζει κατώτερο ωρομίσθιο 0,62 ευρώ, σε έρευνες που έκαναν διεθνείς οργανώσεις κατέγραψαν για το 50% των εργαζομένων ωρομίσθιο 0,30 ευρώ!!

Οι εργαζόμενοι στοιβάζονταν σε πολύ μικρά, ανθυγιεινά κοντέινερ που χρησιμοποιούνταν ως κοιτώνες, χωρίς τουαλέτες και πόσιμο νερό και τους γινόταν παρακράτηση για τα έξοδα διαμονής τους από τις εργολαβικές εταιρείες.   

Παράλληλα, η θανατική ποινή στη χώρα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για περίπου 68 παραπτώματα (!), στα οποία περιλαμβάνονται και μη βίαια εγκλήματα όπως αδικήματα που είναι οικονομικής φύσης ή σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Η αλληλογραφία, τα τηλέφωνα, τα φαξ, αλλά και η ηλεκτρονική αλληλογραφία παρακολουθούνται από την εσωτερική ασφάλεια, ενώ για την παρακολούθηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών έχει συγκροτηθεί ειδική υπηρεσία που λογοκρίνει τα ηλεκτρονικά μηνύματα των υπόπτων. Ο έλεγχος του τύπου είναι ασφυκτικός ,κάτι που συνεχίστηκε ακόμα και για ξένους δημοσιογράφους μέχρι τις πρώτες ημέρες των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο δημοσιογράφος Σι Τάο καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλακή με μόνο αποδεικτικό στοιχείο ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που εντοπίστηκε από τις αρχές ασφαλείας!  Το καθεστώς εμποδίζει την πρόσβαση σε διάφορους διαδικτυακούς τόπους με το  πρόσχημα της εθνικής ασφαλείας ενώ πρόκειται για διαδικτυακούς τόπους  εγχώριων διαφωνούντων και διεθνών οργανώσεων. Τέλος η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει μια εφιαλτική κατάσταση στις φυλακές της χώρας όπου στους κρατουμένους γίνονται ηλεκτροσόκ, εικονικές εκτελέσεις, καθηλώσεις, φάλαγγα, βγάλσιμο νυχιών, ακόμη και βιασμοί. Έχουν,δε, καταγραφεί καταγγελίες για ενέσεις σε κρατουμένους με άγνωστες ουσίες που επέδρασαν μόνιμα στο νευρικό τους σύστημα!!

Αναρωτιέται, λοιπόν, κάποιος με ποιό σκεπτικό ψήφισε η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΝ τη συμμετοχή σε επίσκεψη σ’ ένα κόμμα που ασκεί μια τέτοια ντροπιαστική πολιτική. Αγνοούσαν, για παραδειγμα, την ελβετίδα θιβετιανής καταγωγής η οποία ξάπλωσε στο δρόμο της Ολυμπίας, αλειμμένη με κέτσαπ, κατά τη διάρκεια της αφής της ολυμπιακής φλόγας στην Ελλάδα, την ώρα που περνούσε από το σημείο ο πρώτος λαμπαδηδρόμος; Προφανής σκοπός της ήταν ο συμβολισμός του αίματος στο οποίο είναι βουτηγμένη η ψευτοκομμουνιστική κυβέρνηση της Κίνας ιδίως για τη κατοχή του Θιβέτ από το 1950 και την ποικιλόμορφη καταπίεση των θιβετιανών.

Από τη μία, η Ανανεωτική Πτέρυγα στάθηκε, στη περίπτωση αυτή, ανάξια του πρώτου συνθετικού της ονομασίας της. Με ποιό δήθεν «ανανεωτικό» σκεπτικό τα στελέχη της στη Γραμματεία είτε σιώπησαν είτε υπερψήφισαν την επίσκεψη ; Στη περσινή πανελλαδική συνδιάσκεψή της η Ανανεωτική Πτέρυγα δήλωνε ότι «στην Άπω Ανατολή …. αναπτύσσονται ραγδαία με καπιταλιστικούς όρους οι νέοι οικονομικοί γίγαντες (Κίνα, Ινδία)» . Ποιά ανανεωτική αριστερή θέση επιβάλει την ανάγκη για συνεργασία με κόμματα που διαμορφώνουν  καπιταλιστικούς οικονομικούς γίγαντες; Από την άλλη ούτε τα στελέχη του Αριστερού Ρεύματος που υπερψήφισαν την επίσκεψη, τίμησαν το πρώτο συνθετικό της ονομασίας της δικής τους τάσης. Με ποιό δήθεν «αριστερό» σκεπτικό υπερψήφισαν την επίσκεψη σε μια χώρα και τη συνεργασία μ’ ένα κόμμα που απαγορεύει δια νόμου τις απεργίες και που παραβιάζει κατάφωρα  και με το πιο οδυνηρό για τους εκεί εργαζομένους τρόπο στοιχειώδη εργατικά και άλλα δικαιώματα;

Τέλος, συνιστά μέγιστο πολιτικό ολίσθημα (πέρα από το ΣΥΝ και) η απόφαση του Κόμματος Ευρωπαικής Αριστεράς για τέτοια επίσκεψη που διάρκεσε περίπου δέκα μέρες και μετά το τέλος της το ΚΕΑ εξέδωσε ανακοίνωση ότι «εξετάζονται οι μορφές μελλοντικής συνεργασίας»!!  Είναι λοιπόν, απαραίτητο ο ΣΥΝ να επαναπροσδιορίσει τις συνεργασίες και τις συμμαχίες του με αριστερά κόμματα στο σύγχρονο κόσμο. Καμιά θέση σε τέτοιες συμμαχίες δεν έχει ο εσμός εγκληματιών που αυτοαποκαλούνται ξεδιάντροπα « Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας».

O Σπύρος Απέργης είναι μέλος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΝ

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΛΑΣΚΟΥ

Αντίθετα με μια στάση που εδώ και κάποια χρόνια έχει κυριαρχήσει, δεν σέβομαι καθόλου ούτε και υπολήπτομαι τους επιχειρηματίες. Και μιλάω όσο γενικότερα γίνεται. Πέρα από το γεγονός πως η κοινωνική τους θέση βασίζεται στην εκμετάλλευση των εργαζόμενων γι’ αυτούς, αντιδρώ μέσα μου και στην επιλογή τους να γίνουν αυτό που είναι. Θέλω να πω, μου φαίνεται πολύ φθηνό και αξιοκατάκριτο να επιλέξει κάποιος να περάσει τη ζωή του ως επιχειρηματίας, όταν υπάρχουν τόσες χρήσιμες δυνατότητες, παρόλους τους περιορισμούς της παρούσας κοινωνικής συνθήκης. Δεν σέβομαι, λοιπόν, καθόλου μια τέτοια ατομική επιλογή.

Δεν είναι κυρίως ο μαρξισμός που με οδηγεί σ’ αυτήν την ψυχολογική στάση. Είναι, πρωτίστως, η προσωπική εμπειρία μου από εργοδότες (sic) υπεύθυνη γι’ αυτό. Κι έτσι κάθε φορά που ακούω το μεθυσμένο Ντίνο Ηλιόπουλο να φωνάζει «κάτω οι κλέφτες» δεν  είναι ο Μαρξ, αλλά ο Προυντόν που ξυπνάει μέσα μου: η ιδιοκτησία είναι κλοπή. Κι ας είναι ο Μαρξ πολύ σπουδαιότερος του Προυντόν. Η συναισθηματική στάση συντονίζεται πολύ καλά με το προυντονικό μότο.

Στα φοιτητικά μου χρόνια έχω κάνει αρκετά μεροκάματα σε εργοστάσιο που ανήκε εκείνη την εποχή –τη δεκαετία του ’80- στον τότε πρόεδρο του ΣΕΒ Βορείου Ελλάδος. Η προηγούμενη εμπειρία μου από άλλους «εργοδότας» ήταν κακή, αλλά και πάλι δεν με είχε προετοιμάσει για τον κυνισμό που επρόκειτο να γνωρίσω αντιμετωπίζοντας πρόσωπο με πρόσωπο το συγκεκριμένο πρόεδρα. Γρήγορα κατάλαβα πόσο η ίδια η φιλοδοξία που υλοποιούσε ως ηγέτης των βιομηχάνων ήταν συμβατή με την ποιότητα του χαρακτήρα του.  Νόμιζα, λοιπόν, πως στο συγκεκριμένο θέμα τα είχα δει όλα. Μέχρι που πριν από λίγα χρόνια –μέσω του τηλεοπτικού μου δέκτη αυτήν τη φορά- γνώρισα το σημερινό πρόεδρο των συντοπιτών μου βορείων βιομηχάνων, το διάσημο πια μετά την απαγωγή του κύριο Μυλωνά. Η ταξική έπαρσή του –με όλη την προπαίδειά μου στο θέμα- με εξέπληξε: εξηγούσε(!) κραυγάζοντας γιατί θα πρέπει αμέσως να γίνουν ζώνες ελεύθερης επιχειρηματικής δράσης  στα σύνορα, όπου οι εργάτες θα αμείβονται βάσει των δεδομένων της χώρας καταγωγής τους και όχι με τις συμβάσεις της χώρας μας. Κοινώς απαιτούσε με προπαίτεια πρωτοφανή να προσλαμβάνει ο γάτος αυτός επιχειρηματίας εργάτες στο εσωτερικό της Ελλάδας με μηνιαίους μισθούς των 100 ευρώ. Αυτό που με εξέπληξε δεν ήταν βέβαια η πρόταση αυτή καθεαυτή: οι καπιταλιστές όλου του κόσμου είναι απολύτως σύμφωνοι επ’ αυτού και στην Ευρωπαϊκή μας Ένωση όλοι ξέρουμε πια το Μπολκεστάιν. Αυτό που με τρόμαξε ήταν ο τρόπος της απαίτησής του και το ύφος που φορούσε προκειμένου να μας την κοινοποιήσει. Επρόκειτο για τον ιδεότυπο του επιχειρηματία: αναίδεια, ακραία ταξική μισανθρωπία, άρρωστος καπιταλιστικός εγωισμός για να διδάσκεται σε σεμινάρια. Ο νικηφόρος νεοφιλελευθερισμός είχε βρει το εκφραστικότερο δυνατό πρόσωπό του. Και το πιο καθαρό. Πριν από λίγες μέρες τα «Νέα» τον ονομάζουν κατεξοχήν εκπρόσωπο του νέου καπιταλισμού παραθέτοντας τα λόγια του: «Να υπάρχει ευελιξία, με τους επιχειρηματίες να έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια χωρίς περιορισμούς από το υφιστάμενο εργασιακό καθεστώς». Όσοι είδατε τη ζούγκλα μπρος στα μάτια σας μέσα είστε!

Τον ξαναείδα πριν από λίγες μέρες να κάνει δηλώσεις βγαίνοντας από μια συνάντησή του με τον Καραμανλή. Ο ίδιος άνθρωπος, το ίδιο ύφος, ο ίδιος λόγος. Κι όμως τον είχα ακούσει να λέει τη μέρα της απελευθέρωσής του πόσο τον είχε αλλάξει η εμπειρία της απαγωγής, πόσο είχε διαφορετικά πια κάνει αξιολόγηση της ζωής του –των σπουδαίων και των μικρών. Είχε ανακοινώσει, μάλιστα, την παραίτησή του από την προεδρία του ΣΕΒ. Σχεδόν τον είχα πιστέψει. Η αριστερή μου αφέλεια βλέπετε. Και να τώρα που τον έχω πάλι στην τηλεόρασή μου σε νέα επίδειξη ταξικής εμπάθειας. Για να αποδειχθεί πώς για κάποιους αυτό που σε έναν κανονικό άνθρωπο –η γειτνίαση με τον δικό τους προσωπικό θάνατο, δηλαδή- θα ήταν αφορμή διαρκούς υπαρξιακής επερώτησης γίνεται μια «χρυσή» ευκαιρία μεγάλης δημοσιότητας, μια ακόμη επιχειρηματική ευκαιρία, δηλαδή. Πόσο απέραντα τοξική είναι, αλήθεια, η τάξη, ιδίως όταν είναι άρχουσα! Και πόσο διάφανο το συμπέρασμα που μας προτείνει –να καταφέρουμε ως αριστερά οι εργάτες να έχουν την ίδια οξεία ταξική συνείδηση, που φαίνεται χωρίς αμφιβολία να διαθέτει ο εκπρόσωπος των βιομηχάνων. Σε οτιδήποτε άλλο ίσως όχι, αλλά σε αυτό θα πρέπει ανυπερθέτως να τον αντιγράψουν!

Ο Χρήστος Λάσκος είναι καθηγητής Λυκείου