ΤOY ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Η συζήτηση που έχει προκύψει στο εσωτερικό του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ, σε σχέση με τον υποψήφιο περιφερειάρχη για την Αττική, έχει αναδείξει για μια ακόμη φορά τη γοητεία που ασκούν, ανεξαρτήτως τάσης και συνιστώσας, θεωρητικές παραδόσεις που απέχουν πολύ από αυτό που καλείται ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά. Το ζήτημα προφανώς δεν έχει να κάνει με την περιφρούρηση των «ιερών και οσίων», αλλά με το τι λέγεται και ποιους πολιτικούς στόχους εξυπηρετεί. Πιο συγκεκριμένα, για μια ακόμη φορά η έννοια «ιδεολογία» χρησιμοποιείται ως εάν να πρόκειται για κάτι το οποίο βρίσκεται στο ράφι της βιβλιοθήκης μας και το χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν. Έτσι, από την εν λόγω συζήτηση συμπεραίνει κανείς πως υπάρχουν κινήσεις με ιδεολογικό περιεχόμενο και κινήσεις χωρίς ιδεολογικό περιεχόμενο. Οι αντιλήψεις αυτές μάς πάνε πολλά χρόνια πίσω, στα ένδοξα χρόνια της κυριαρχίας του μαρξισμού της 3ης Διεθνούς, τότε που η ιδεολογία σήμαινε διάφορα που έχουν να κάνουν με την πλάνη, τα ψέματα κι άλλα τέτοια, σε αντεστραμμένη μορφή όμως: Σε τούτη την εκδοχή, η ιδεολογία ταυτίζεται με το «Υψηλό» και η τακτική με την εξαπάτηση και την ποταπότητα. Παραλλαγή στο ίδιο θέμα αποτελεί και η άποψη πως ιδεολογία παράγουν μόνο οι οργανωμένοι πολιτικοί φορείς, ενώ όλοι οι υπόλοιποι κινούνται με απλοϊκά νοητικά σχήματα, τα οποία είναι σχεδόν «αντικειμενικά» και καθορισμένα μόνο από την κοινωνική τους θέση.
Filed under: Χρηστος Σιμος
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης του ΔΝΤ αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για να επιλυθούν οι ιδιαιτερότητες του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, οι οποίες αποτελούν πρόβλημα για την απρόσκοπτη λειτουργία των αγορών. Μια πρόχειρη καταγραφή τέτοιων προβλημάτων θα περιελάμβανε πρώτα απ’ όλα την παρουσία της αριστεράς ως οργανωμένης πολιτικής δύναμης μέσα στους κοινωνικούς χώρους, ακόμα και αν το μέγεθος της παρουσίας της δεν μπορεί να συγκριθεί μ’ αυτό που καταλάμβανε στο πρόσφατο παρελθόν, στο οποίο κατακτήθηκαν με σκληρούς αγώνες όσα επιχειρεί να αποδομήσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Filed under: Χρηστος Σιμος | Ετικέτες: ΠΑΣΟΚ, Συνασπισμός, ΣΥΡΙΖΑ, δημοκρατια, ιδεολογια, κριση
Με αφορμή πρόσφατο κείμενο του Γιάννη Βούλγαρη στα “Νέα”, ο Χρήστος Σίμος εξηγεί στο ιστολόγιο Θέατρο Δρόμου γιατί ο πολιτικός επιστήμονας Βούλγαρης είναι πολύ λιγότερο συγγενής με τον Αντόνιο Γκράμσι (όπως θα ήθελε να πιστεύει) και πολύ περισσότερο με τον …Τάλκοτ Πάρσονς.
TOY XΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Η μεταφυσική του πολιτικού συστήματος
Το πρόσφατο άρθρο του Γιάννη Βούλγαρη («Σηματοδότης του κενού στα αριστερά», Τα Νέα, 12/06/2010) σε σχέση με τις εξελίξεις στο Συνασπισμό αποτελεί μια πολύ σημαντική συμβολή στη συζήτηση για την ανανεωτική αριστερά εν μέσω κρίσης. Η παρέμβασή του είναι καλοδεχούμενη και αξίζει να συζητηθεί καθώς θέτει μια σειρά από πολιτικά, κοινωνικά και θεωρητικά ζητήματα για την αριστερά από μια σκοπιά εκτός αυτής βεβαίως, θέμα στο οποίο θα αναφερθούμε εκτενέστερα.
Filed under: Χρηστος Σιμος | Ετικέτες: στρατηγικη, βια, δημοκρατια, δικαιωματα, ιδεολογια
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη, η συντηρητική αντεπίθεση έχει πάρει πολλές μορφές. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως ο ύψιστος φόβος κάθε μορφής εξουσίας είναι το ενδεχόμενο εξέγερσης. Γι’ αυτό και κάθε κρατικός μηχανισμός που σέβεται τον εαυτό του επιχειρεί, όταν η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο, αφενός να καταστείλει και αφετέρου να επαναπροσδιορίσει την κυριαρχία του με σκοπό την αποτροπή επανάληψης εκρηκτικών καταστάσεων.
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Υπάρχει όριο στις συκοφαντίες; Εδώ και καιρό, με αφορμή την κρίση και τα δημοσιονομικά ελλείμματα, επιχειρείται με συστηματικό τρόπο για ακόμα μία φορά η πλήρης απαξίωση του δημόσιου τομέα. Κάτι οι «υπερβολικοί» μισθοί κάποιων δημοσιογράφων της κρατικής τηλεόρασης, κάτι οι «εξωφρενικές» απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων και ιδού το συγκινητικό διπολικό αποτέλεσμα: οι κρατικοδίαιτοι προνομιούχοι και ο λαός που εργάζεται σκληρά στον ιδιωτικό τομέα. Το συμπέρασμα είναι προφανές: αν θες να είσαι ήρωας του λαού και να τα έχεις καλά με τη συνείδησή σου, δούλευε χωρίς ωράριο, ασφάλεια και δικαιώματα, γιατί αυτά είναι προνόμια άλλων, ξεπερασμένων εποχών. Εξάλλου υπάρχουν και οι σαπουνόπερες για να σου θυμίζουν πως οι πλούσιοι έχουν το χρίσμα του θεού, δεν είναι κοινοί θνητοί. Τι θες τώρα, όλοι ίσα κι όμοια είμαστε; Αλήθεια, οι υπουργοί δεν ανήκουν στον δημόσιο τομέα;
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Αν και υπήρξαν πολλοί που έκαναν λόγο για «μηδενισμό», «απουσία ταυτότητας» κι άλλα παρόμοια καθώς τοποθετούνταν επί του θέματος, άθελα τους συνετέλεσαν κι αυτοί στην κατασκευή μιας εντελώς νέας ταυτότητας: αυτής του Δεκέμβρη. Τους είχαν προλάβει βέβαια αυτοί που πήραν μέρος στην εξέγερση, ωστόσο o «Δεκέμβρης» ανάγκασε κυριολεκτικά τους πάντες – συμμετέχοντες και μη, διαφωνούντες και συμφωνούντες – να μιλήσουν και αρκετούς από αυτούς να γράψουν. Εξεγερσιακές πρακτικές, λόγοι υπέρ και εναντίον, διεκδίκηση αλλά και αποκήρυξη του. Δεν έλειψε τίποτα από τα στοιχεία εκείνα που συγκροτούν τις πολιτικές ταυτότητες, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι τα υλικά ήταν καινούρια. Το καινούριο ήταν ο «Δεκέμβρης» και η απόδοση νέου νοήματος στα πολιτικά και κοινωνικά πράγματα, κάτι που μας έκανε όλους να πάρουμε θέση.
ΤΩΝ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Μία μέρα πριν τις εκλογές ο Γιάννης Βούλγαρης σε άρθρο του στα «Νέα» δικαίως διαπιστώνει ότι η νέα κυβέρνηση έχει δημιουργήσει στον κόσμο ελπίδες ότι θα ανατρέψει την πορεία στην οποία έβαλε τη χώρα η κυβέρνηση του Καραμανλή. Η νέα ηγεσία, όπως πολύ σωστά επισημαίνει, «δεν θα κριθεί σε δρόμο ταχύτητας, αλλά σε δρόμο ημιαντοχής». Σημειώνει δε ότι «το μέλλον της Ελλάδας δεν εξαρτάται μόνο από τη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών», «εξαρτάται πρωτίστως από τη μεταρρύθμιση του συνολικού ‘συστήματος Ελλάδα’ έτσι ώστε να αναβαθμιστεί μακροπρόθεσμα η παραγωγικότητα, η ανταγωνιστικότητα, η ποιότητα της κοινωνίας, του πολιτισμού και του περιβάλλοντος.
TOY XΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Καλωσορίζουμε την πρόσφατη συμβολή του κ. Πάγκαλου στο δημόσιο διάλογο. Μετά από τη συνέντευξη του αυτή (Κυριακάτική Ελευθεροτυπία, 6/9/09) ο πήχης της ποιότητας του πολιτικού λόγου έχει ανέβει τόσο ψηλά που πραγματικά αναζητούμε τρόπους για να τον ακολουθήσουμε. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε, μετά από την τόσο δύσκολη θέση που μας έχει φέρει αυτός ο μεγάλος λαϊκός ηγέτης, είναι να διδαχτούμε από τη σοφία των λόγων του.
Filed under: Χρηστος Σιμος
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
1. Πόσο ανανεωτικό και ριζοσπαστικό είναι το κόμμα μας;
Η κεντρική πολιτική επιτροπή του Συνασπισμού που διεξήχθη με σκοπό έναν πρώτο απολογισμό του εκλογικού αποτελέσματος κινήθηκε στο γνωστό ανανεωτικό και ριζοσπαστικό πλαίσιο: κατά τη διάρκεια της εισήγησης του προέδρου η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη και οι πάντες παρακολουθούσαν την ομιλία με τη δέουσα προσοχή. Συνέχεια
Filed under: Δημοσθενης Παπαδατος-Αναγνωστοπουλος, Χρηστος Σιμος | Ετικέτες: στρατηγικη
TΩΝ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΤΟΥ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου Αυγούστου και λίγες μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές, το «κίνημα» των μπλόγκερς καλεί σε μια σιωπηρή συγκέντρωση με μαύρα ρούχα στην πλατεία Συντάγματος. Δεδομένου του «ακομμάτιστου» χαρακτήρα της κινητοποίησης και της επικοινωνιακής στήριξής της από πολλά μέσα ενημέρωσης, η συγκέντρωση έχει ευρύτατη ανταπόκριση. Όλα πηγαίνουν όσο ήσυχα έχουν προβλεφθεί, μέχρι την είσοδο στην πλατεία των οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, με πανό και συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι γιουχάρουν τα πανό (αφού σπάνε την ομοιομορφία των μαύρων ρούχων και τον κώδικα σιωπής της συγκέντρωσης), ενώ τα μπλοκ των «ανεπιθύμητων», αδιαφορώντας για το πλαίσιο των διοργανωτών και το «επίπεδο ανάπτυξης» του οιονεί κινήματος, συνεχίζουν την προσπάθεια να τους πείσουν για το αναπόφευκτο του κομμουνισμού.
Οι σχέσεις έντασης κομμάτων – κινημάτων είναι κλασική τόσο στο θεωρητικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο της πολιτικής πρακτικής. Οι κλασικοί ορισμοί εμμένουν στο επίπεδο των μορφολογικών διακρίσεων και των τυπικών δομών που προβλέπει το κυρίαρχο αστικό-δημοκρατικό πολιτικό σύστημα και αναπαράγουν, ρητά ή άρρητα, το «φυσιολογικό» χαρακτήρα τους, παραγνωρίζοντας το ιδεολογικό-αξιακό και πολιτικό, άρα εγγενώς συγκρουσιακό, φορτίο τους: κόμματα (που-διεκδικούν- την-πολιτική-εξουσία) και κινήματα (που-επιδιώκουν-μεταρρυθμίσεις) απλώς υπάρχουν το ένα απέναντι απ’ το άλλο, και καθένα από αυτά είναι για το άλλο το εξωτερικό του.
Στο πλαίσιο των ίδιων θεωρήσεων, η εξουσία εντοπίζεται και εξαντλείται στην κρατική εξουσία και αλλαγές ευρέως φάσματος ή και συνολικές ανατροπές παραμένουν εκτός συζήτησης, μολονότι οι τελευταίες αποτελούν τις πλέον καταστατικές συνθήκες της νεωτερικότητας (η ίδια η Γαλλική Επανάσταση, «θεσμοθετώντας» τη ρευστότητα των κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων και θεσμών, αποτέλεσε το πιο ισχυρό τεκμήριο για τη δυνατότητα του πλήρους μετασχηματισμού των κοινωνικών συστημάτων…).
Η δυνατότητα συνολικών ανατροπών αμφισβητείται ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια, ιδίως από όσους υποστηρίζουν ότι ο κύκλος της νεωτερικότητας έχει πλέον κλείσει και ότι οι απόπειρες συνολικής ενατένισης του κοινωνικού στις σύγχρονες (δηλαδή εξατομικευμένες) κοινωνίες συνιστά ματαιοπονία, αν όχι ροπή προς τον ολοκληρωτισμό. Είναι φανερό ότι γι’ αυτού του είδους τις αναλύσεις, τα κόμματα –και δη της αριστεράς- δεν αποτελούν παρά αναχρονιστικά μορφώματα, δέσμια του «κρατισμού» παλιότερων εποχών και προσκολλημένα σε «ξεπερασμένες» συλλογικές ταυτότητες, με πρώτη από αυτές την ταξική. Το μόνο άξιο λόγου υποκείμενο είναι πια η «κοινωνία των πολιτών».
Στα συμφραζόμενα της συζήτησης περί «κοινωνίας των πολιτών», το πολιτικό σύστημα και η δημόσια σφαίρα γίνονται αντιληπτά ως πλήρως διακριτά πεδία με εν πολλοίς προκαθορισμένους ρόλους και αρμοδιότητες. Η πολιτική εξουσία και το συναφές κομματικό σύστημα είναι περίπου αδιαμφισβήτητα και ακλόνητα, ενώ ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών -στις ευτυχέστερες των περιπτώσεων- περιορίζεται σε διορθωτικές κινήσεις του συστήματος με έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Συνηθισμένη πρακτική, σ’ αυτό το πλαίσιο, είναι η εκχώρηση κρατικών λειτουργιών κοινωνικής μέριμνας στις διάφορες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών: κατακτήσεις ενσωματωμένες μέχρι πρότινος στο θεσμικό πλαίσιο, μετατρέπονται σταδιακά σε «πρωτοβουλίες» και φιλανθρωπία. Διόλου τυχαία, η συνεισφορά διαφόρων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στο λεγόμενο μετασοσιαλιστικό κόσμο ή τις χώρες του Τρίτου Κόσμου δεν ήταν παρά αυτή της εγγύησης της ανάπτυξης στις κοινωνίες αυτές, με όρους (βεβαίως) νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.
Από τη σκοπιά της αριστεράς, το ενδιαφέρον είναι ότι η μονομέρεια και η δήθεν ταξική ουδετερότητα (στην πραγματικότητα, μεροληψία) της «κοινωνίας των πολιτών» στην τρέχουσα εκδοχή της, δεν αποβαίνει υπέρ των κομμάτων, δεν τα δικαιώνει αυτομάτως, όσο επαναστατικά ή ριζοσπαστικά κι αν δηλώνουν κάποια από αυτά.
Τι πάει στραβά; Αρκεί μόνο ότι τα κόμματα δομούνται σε εθνική βάση σε καιρούς που το εθνικό κράτος υποσκελίζεται από τους «θεσμούς της παγκοσμιοποίησης»; Κατά τη γνώμη μας, όχι. Αν πολιτική είναι ένα σύνολο πρακτικών που τροποποιούν τις σχέσεις εξουσίας και αν επανάσταση είναι η ριζική αλλαγή των κοινωνικών σχέσεων εξουσίας και συνεπώς και του θεσμικού πλαισίου, ίσως αξίζει να αναρωτηθούμε α) για τον τρόπο με τον οποίο οι σχέσεις εξουσίας αναπαράγονται στο κατώφλι των αριστερών κομμάτων και β) για τους τρόπους διευθέτησης των ορίων που θέτει η μορφή «κόμμα» σε περιόδους ραγδαίων κοινωνικών διεργασιών, ιδίως υπό το πρίσμα της παραδοχής ότι τα κόμματα αποτελούν μέρος του (αστικού) κρατικού μηχανισμού, με όλους τους περιορισμούς που θέτει ο τελευταίος.
Η φιλελεύθερη αντίληψη περί πολιτικής περιορίζει τις σχέσεις εξουσίας στους θεσμούς και το κεντρικό πολιτικό παιχνίδι (κυβέρνηση, κόμματα). Το πολιτικό, όμως (η πολιτική βαθμίδα) δεν είναι εκτός «κοινωνίας»: ούτε ο κρατικός μηχανισμός μας έπεσε στο κεφάλι απ’ τον ουρανό, ούτε οι πολιτικές οργανώσεις είναι μεταφυσικές οντότητες. Το κράτος είναι μια μορφή θεσμικής ολοκλήρωσης των κοινωνικών σχηματισμών και οι πολιτικές οργανώσεις δεν είναι τίποτε άλλο από συλλογικότητες που διεκδικούν την ηγεμονία στο πλαίσιό τους. Όπως όμως η πολιτική εξουσία και η ηγεμονία «προέρχονται» από την κοινωνία και ασκούνται στο πλαίσιό της, έτσι, και παρά τον ανταγωνιστικό προς την αστική κυριαρχία χαρακτήρα τους, ακόμα και αντιπαραθετικά εγχειρήματα, όπως τα αριστερά κόμματα, είναι δυνατό να αναπαράγουν στο εσωτερικό τους πρακτικές που προσιδιάζουν στα αστικά κόμματα, πόσο μάλλον όταν τα πρώτα δομούνται στα πρότυπα των τελευταίων.
Δεν πρόκειται για κάποιου είδους ροπή στην «προδοσία». Η επιδίωξη της πολιτικής ηγεμονίας και η σύνδεση της κοινωνικής χρησιμότητας με την αποτελεσματικότητα ως προς το πολιτικό επίδικο, υποχρεώνουν τα κόμματα να λειτουργούν ως κέντρα μονοπώλησης της πολιτικής και της (αντι)εξουσίας και να αμβλύνουν τις διαφορές που εμφανίζονται στο εσωτερικό τους ως αντανακλάσεις της κοινωνικής πολυπλοκότητας, χάριν της «ισοδυναμίας» και του «αποτελέσματος»: η ομογενοποίηση (περιστολή της κοινωνικής συνθετότητας κατά τον Μπαλιμπάρ: εκεί που το κράτος βλέπει παντού «πολίτες», η Αριστερά μιλάει μόνο για «εργάτες», «νέους», κλπ), ανάγεται σε κανόνα κομματικής επιβίωσης.
Έτσι, στον αγώνα για την ηγεμονία και την αποκατάσταση της «μεγάλης αφήγησης», πρακτικές και ευαισθησίες που θεωρούνται πολλές φορές «δευτερεύουσες», οριακά «περιθωριακές» ή ανεπίτρεπτα πολυτελείς, αποκλείονται, ώστε τελικά να θεωρείται ως «ταξική» μόνο η πάλη με οικονομικό επίδικο[1]. (Ο ίδιος ο Λένιν πάντως, την ίδια στιγμή που υποστήριζε ότι το επαναστατικό κόμμα πρέπει να είναι ενιαίο και αρραγές, υποδείκνυε την πολλαπλότητα των ανταγωνιστικών πρακτικών και στηλίτευε τις θέσεις που περιορίζονταν στον «οικονομικό αγώνα απέναντι στο κράτος»).
Σε καιρούς επανόδου –με αντιφατικό τρόπο- των «μεγάλων αφηγήσεων», είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι μια «αφήγηση» γίνεται όντως «μεγάλη» όταν καταφέρνει να είναι ανθεκτική, άρα συνθετική. Η πλήρης ομογενοποίηση δεν επιτρέπει τη συγκρότηση μιας σταθερής ταυτότητας, γιατί αδιαφορεί να συνθέσει τις «διαφορές» ˙ είναι πάνω σ’ αυτήν την περιστολή των διαφορών που η σύγχρονη εκδοχή της «κοινωνίας των πολιτών» κερδίζει έδαφος και που «το κίνημα γίνεται το παν, ενώ ο στόχος τίποτα».
Αν η κοινωνική απελευθέρωση συνδέεται με την «απονέκρωση του κράτους», μια κομματική δομή που προσιδιάζει στο αστικό κράτος (ιεραρχία, καταμερισμός, ομογενοποίηση) δεν μπορεί παρά να επερωτάται διαρκώς, επί ποινή οριστικής αποσύνδεσής της από την υπόθεση της κοινωνικής χειραφέτησης. Η δυνατότητα επερώτησης αυτών των δομών δεν μπορεί παρά να ανιχνεύεται στο πλαίσιο των κοινωνικών κινημάτων, στο βαθμό που αυτά δρουν και ταυτόχρονα «υπερβαίνουν» (όπως το θέτει ο Πουλαντζάς), τον ορίζοντα του κράτους.
Από την παρισινή Κομμούνα μέχρι το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα, τα ιστορικά παραδείγματα κινημάτων που επιχείρησαν να ανατρέψουν πλευρές της κυριαρχίας ή την κυριαρχία συνολικά είναι πολλά ανά τον κόσμο. Τα στοιχεία που ενοποιούν τόσο διαφορετικά κινήματα, εκτός βεβαίως από το χειραφετητικό τους πρόταγμα, είναι η πολλαπλότητα των υποκειμένων που έδρασαν στο εσωτερικό τους, οι εσωτερικές διαφοροποιήσεις τους και το γεγονός ότι οι μορφές διεκδίκησης των αγώνων αυτών υπερέβαιναν τα θεσμισμένα όρια του αστικού κράτους (ως προς τη δομή και τις πρακτικές τους), ακόμα και στις περιπτώσεις που το ζήτημα της εξουσίας δεν ετίθετο ευθέως. Τα κινήματα αυτά πήγαν «πέρα» από το κράτος της εποχής τους, επιτυγχάνοντας καίριας σημασίας μετασχηματισμούς στο εσωτερικό του.
Από τη σκοπιά της αριστεράς λοιπόν, και σε αντιπαράθεση με τις κάθε λογής αμφισημίες, την αυτάρκεια και τη μονομέρεια της «κοινωνίας των πολιτών», μια στρατηγική για το δημοκρατικό σοσιαλισμό οφείλει να διερευνά συνεχώς τις αντιφάσεις και τα όρια της μορφής «κόμμα», ρωτώντας πώς αυτό μπορεί να ενδυναμώσει, όχι αφηρημένα την επιρροή του, αλλά την τάση του κομμουνισμού.
[1] Ο λόγος, βεβαίως, για τον οποίο μια ορισμένη αριστερά θεωρεί ως υλισμό «την ύλη» σχετίζεται με την επικράτηση του θετικισμού, σε βάρος του μαρξισμού που οι ίδιες οι μαρξιστικές οργανώσεις επικαλούνται…
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΜΟΥ
Η ιστορία που ταλαιπωρεί εδώ και αρκετό καιρό τη δημόσια ζωή, δηλαδή η απόπειρα αυτοκτονίας του γενικού γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Χρήστου Ζαχόπουλου, έχει φέρει στην επιφάνεια διάφορες πολύ ενδιαφέρουσες πτυχές της ελληνικής κοινωνίας και της αθάνατης ελληνικής λεβεντιάς. Τι μάθαμε ή τι αναγκαστήκαμε να εμπεδώσουμε ακόμα και οι πλέον δύσπιστοι από αυτή την υπόθεση;
Κατά πρώτο, ότι η διαπλοκή είναι δομικό στοιχείο του καπιταλισμού αλά ελληνικά (και όχι μόνο. Η Siemens μας δείχνει το δρόμο εδώ και χρόνια, καθώς φαίνεται): διαχειρίζομαι έναν ειδικό λογαριασμό και κρατάω και κατιτί για την πάρτη μου, κάνω αποχαρακτηρισμούς αρχαιολογικών χώρων για να φτιάξουν ξενοδοχεία οι φίλοι μου και έχω αφανείς σχέσεις με διάφορους μεγαλοπαράγοντες των ΜΜΕ. Επίσης μάθαμε ότι, αν είσαι γυναίκα, σχετικά νεαρής ηλικίας και θες να βρεις μια σταθερή θέση εργασίας, πρέπει να κάνεις πολλών ειδών παραχωρήσεις…
Τα νέα ήθη και έθιμα στις εργασιακές σχέσεις είναι γνωστά. Η μονιμότητα, η κοινωνική ασφάλιση, ο συνδικαλισμός και τελοσπάντων ό,τι θυμίζει αξιοπρεπείς εργασιακές συνθήκες είναι ντεμοντέ. Η μόδα προστάζει ατομικές συμβάσεις, ανταγωνισμό μέχρι τελικής πτώσεως, προσωρινότητα, ανασφάλεια και ρίσκο. Ο δημόσιος τομέας, καθώς βρίσκεται στην πρωτοπορία του αγώνα για την πάταξη του επάρατου συνδικαλισμού και τις παραφυάδες αυτού, εκτός από τις νομοθεσίες που δίνουν επιπλέον εξουσία στους λογής λογής εργοδότες, λειτουργεί τις υπηρεσίες του με τα πρότυπα και τις αξίες του «υγιούς ανταγωνισμού». Οι συλλογικές συμβάσεις μας πάνε πίσω, οι ατομικές είναι η αιχμή του δόρατος. Ο εκσυγχρονισμός προτάσσει ότι «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού». Σε περίπτωση που έχεις την τρελή φιλοδοξία να μονιμοποιηθείς, οι διαδικασίες είναι περίπλοκες. Η είσοδος στο κλειστό κλαμπ των προνομιούχων που έχουν σταθερή εργασία και μισθό που τους επιτρέπει να ζουν αξιοπρεπώς απαιτεί θυσίες κάθε είδους. Απ’ ό,τι φαίνεται, οι δευτερεύουσες αντιφάσεις, τουλάχιστον στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, έχουν πολύ άμεση σχέση με την κύρια αντίφαση.
Επίσης μάθαμε ότι, αν είσαι γυναίκα που έχεις εμπλακεί σε «σκάνδαλο» με δημόσια πρόσωπα, τότε σε προφυλακίζουν άνευ λόγου και αιτίας: η τιμή της εξουσίας και τα χρηστά ήθη πάνω απ’ όλα. Πώς είναι δυνατόν κοτζάμ γενικός γραμματέας να σαλτάρει; Πυρ, γυνή και θάλασσα είναι η απάντηση. Από τη στιγμή αυτή και μετά, τα κεντρικά και μη δελτία ειδήσεων δεν θα σε αναφέρουν ως Εύη Τσέκου αλλά ως «τριανταπεντάχρονη», ενώ το άγχος της δημοσιοποίησης του περίφημου DVD δεν θα σ’ αφήνει σε ησυχία. Οι ροζ ιστορίες είναι προνομιακό θέμα για κοινωνίες καταπιεσμένες, είτε οικονομικά είτε ηθικά: το προπατορικό αμάρτημα της σεξουαλικής χειραφέτησης και απελευθέρωσης μοιάζει με το φάντασμα που πλανιέται πάνω απ’ την Ευρώπη. Η πατρίδα, η θρησκεία και η οικογένεια καλά κρατούν. Ωστόσο, η θρησκεία με την αμαρτία και οι δημόσιες αρετές με ιδιωτικά βίτσια είναι αχώριστοι φίλοι, ενώ η γυνή πρέπει να φοβείται τον άντρα.
Τέλος, μάθαμε ότι μόνο όταν συμβούν ακραία φαινόμενα όπως αυτό της απόπειρας αυτοκτονίας κάποιου γενικού γραμματέα, είναι δυνατό να αποκαλυφθούν οι σκοτεινές πτυχές ενός ολόκληρου συστήματος εξουσίας, οι οποίες, παρεμπιπτόντως, πάνε παρέα με τις φανερές. Και ότι για να πάει ο πρωθυπουργός της Ελλάδας να επισκεφτεί τον ομόλογο του στην Τουρκία -μετά από πενήντα χρόνια- πρέπει το έθνος να κινδυνεύει. Ποιος το περίμενε ότι η χαμένη τιμή του έθνους θα σωζόταν (ή έστω ότι θα επιχειρούσαν να τη σώσουν) διαμέσου Τουρκίας; Μερικές φορές, η αστική τάξη, χωρίς να το θέλει, ακολουθεί τη «σωστή» γραμμή: το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του! Ζητούμενο παραμένει, μεταξύ άλλων, να δώσουμε κι εμείς την «ορθή» κατεύθυνση: οι «τριανταπεντάχρονες» δεν ανήκουν στους προϊστάμενους τους!
Ο Χρήστος Σίμος είναι υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
kokkinoprasinodiktyo.wordpress.com 